Gövdeden Türemiş Sözcük

Gövdeden türemiş sözcük adından da anlaşıldığı gibi cümleleri oluşturan sözcüklere gelen eklerdir. Sözcükler, Türkçe de özne nesne yüklem olarak kullanılır. Bunların anlamlı kılınması ve iletişimi net sağlayabilmesi için farklı ekler alırlar. Örnek verilecek olursa oyun bir sözcük oyun (cu) ekini alınca gövdeyi oluşturur. Gövde olan oyuncu (luk )ekini alınca oyunculuk sözcüğü türer. Bu durumda oyunculuk sözcüğü gövdeden türemiş sözcüğe örnektir.

Türkçemiz de yapım ekleri, çekim ekleri mevcuttur. Diğer dillerde olduğu gibi dişil ya da eril karakter sözcükler yoktur. İsim ya da fiillere ekler ekleyerek meydana gelen gövdeden türemiş sözcük iki yapım eki alarak oluşur. Çekim eki alması halinde gövdeden türemiş sözcük olmaz.

Gövdeden Türemiş Örnek

Gövdeden türemiş sözcük örnek sözcüklere bakılarak bu yapı daha net aktarılabilir. Gövdeden türemiş sözcüğü bir başka şekilde ele alınırsa oyun kök bir sözcüktür. Oyun(cu) ekini alınca artık gövdeyken oyuncu(luk) ekiyle gövde kök halden başka bir anlam kazanır. Örnek cümle yapılarına şu şekilde bakılabilir;

• Şahane oyunculuk sergiledin.
• Küçük kız kaygısızlık içinde bekliyordu.
• Büyüyünce futbolculuk mesleğini yapmak istiyor.
• Bu kadar bilgisizlik şaşırtıcı gelmişti.

Cümlenin ve sözcüğün anlamını değiştiren yapım ekleri örnek olarak çok daha fazla verilebilir. Gövdeden türemiş sözcükler yukarıdaki örnekteki gibi bir tane yapım eki değil iki tane yapım eki almıştır. Bir tane yapım eki alan sözcüklere gövdeden türemiş sözcük olmaz. Zaten gövde olan sözcüğe, gelen yapım ekidir.

Yapım Eki Nedir?

Yapım eki nedir? yapmaktan akla gelen eklerdir, bir bakıma sözcüğü yeniden yapılandıran ekler denebilir. Yapım ekleri gövdeden ki sözcüğü türeterek yeni bir anlam kazanmalarını sağlar. Birden fazla yapım eki yine gövdedeki sözcüğe farklı anlamlar yükler. Çekim ve yapım eki arasında farka bakılacak olunursa çekim ekleri sözcüğe anlamlar yüklemez. Örneğin ‘ Ahmet yol(da) huzur (suz) ( luk) içindeymiş’. Burada ‘yolda’ sözcüğü çekim eki alıp sözcüğe anlam yüklemez. !Huzursuzluk’ kelimesi yapım ekiyle kişinin nasıl bir duyguyu yansıttığı gözlemlenir. Sözcüğe de yeniden farklı bir anlam yüklenerek yapım eki görülür.

Yapım ekleri yapısı gereği her zaman çekim eklerinden önce gelir. Örnek, güzel (lik) yapım eki alırken güzellik(tir) çekim ekidir. Çok nadir sözcüklerde bu kural değişebilir.